تحلیل تحلیل های خاص(Vip300) درباره سهام قرن در تاریخ ۱۴۰۴/۲/۱۱

از GDP به NDP: اقتصاد قرن ۲۱، با آینه‌ی حقیقت روبرو می‌شه! اجازه بدین کمی از قاب آمارهای پرزرق‌وبرق بیرون بیایم، و نگاهی بیندازیم به پشت صحنه‌ی اعدادی که سال‌ها توی جلسات رسمی، گزارش‌های صندوق بین‌المللی پول و برنامه‌های توسعه، هی بالا و پایینشون کردیم… همون GDP معروف! چی؟ GDP؟ بله، همون شاخص مقدس رشد اقتصادی! ولی بذارید بدون تعارف بگم: این جناب GDP مثل دانش‌آموزیه که فقط نمره‌ی ریاضی‌شو نشون می‌ده، اما خبری از اخلاق، ورزش، انضباط و مشارکت اجتماعی‌ش نیست! تا همین دیروز، اگه کشوری جنگل می‌سوزوند تا برج بسازه، یا منابع زیرزمینی‌شو بی‌وقفه می‌کشید بالا و صادر می‌کرد، تو حساب‌های ملی، با افتخار ثبت می‌شد به‌عنوان رشد اقتصادی! بله... حتی تخریب هم می‌تونست رشد بیاره؛ فقط کافی بود پول تو حساب جاری بشینه! اما حالا، سازمان ملل با NDP اومده وسط میدون؛ یه شاخص جدید، با یه پیام شفاف: اقتصادی که آینده رو می‌سوزونه، دیگه قابل ستایش نیست. حالا NDP چیه دقیقاً؟ خیلی ساده بگم: NDP یعنی همون GDP، منهای استهلاک. ولی نه فقط استهلاک ماشین‌آلات و ساختمان‌ها، بلکه استهلاک خاک، آب، هوا، منابع طبیعی، آرامش اکوسیستم و حتی کیفیت زندگی آیندگان. اگر اقتصاد مثل یه درخت پرباره، NDP بررسی می‌کنه که چقدرش از میوه‌ست و چقدرش از بریدن شاخه‌ها! حالا این NDP چه چیزایی با خودش میاره؟ ۱. واقع‌گرایی اقتصادی دیگه رشد با پایه‌ی ماسه‌ای جایی تو ترازنامه‌های توسعه نداره. رشد باید نه‌تنها کمی، که کیفی هم باشه. ۲. اخلاق بین‌نسلی تا دیروز بچه‌هامون فقط شعار می‌شنیدن؛ امروز NDP می‌گه: تو امانت‌دار زمینی، نه مالک بلامنازعش. ۳. سیگنال درست برای سیاست‌گذار یعنی بودجه رو خرج بهره‌وری کن، نه مصرف بی‌رویه. نوآوری و انرژی تجدیدپذیر، نه یارانه‌ به اسراف! ۴. اعتبار جهانی برای کشورهای سبز همونایی که اقتصادشون بدون بریدن نفس زمین، نفس می‌کشه. اما این سکه، یه روی دیگه هم داره... ۱. کشورهای منبع‌محور ضرر می‌کنن! مثل ایران، عربستان، روسیه... چون ساختار رشدشون تا حد زیادی مبتنی بر تخلیه‌ی منابعه. تو مدل NDP، بخش بزرگی از رشد ثبت‌شده‌ی دهه‌های قبل، تعدیل می‌شه یا حتی منفی می‌زنه. ۲. دشواری محاسبه چه‌جوری استهلاک کیفیت هوا یا افت سطح آب‌های زیرزمینی رو دقیق محاسبه کنیم؟ اینجاست که اقتصاددان‌ها باید دست‌به‌دامن دانشمندان محیط‌زیست بشن. ۳. پتانسیل سیاسی شدن شاخص نهادهای بین‌المللی می‌تونن با تفسیرهای خاص، این شاخص رو ابزاری برای فشار سیاسی قرار بدن. (همونطور که با شاخص‌های حقوق بشر، گاهی دوگانه عمل شده…) و اما ایران… اجازه بدین صادقانه بگم: اقتصاد ما، تو این آینه‌ی جدید، چهره‌ی زیبایی نشون نمی‌ده. ما بیشتر از درآمد سالانه‌مون، داریم از سرمایه‌های بین‌نسلی خرج می‌کنیم. نفت، گاز، معادن، آب زیرزمینی… داریم کیک مهمونی رو با ارثیه‌ی پدربزرگ می‌پزیم؛ اون‌هم بدون اینکه به بچه‌هامون فکر کنیم که نکنه فقط بشقاب خالی بهشون برسه. در مدل NDP، حتی سال‌هایی که GDP رشد بالایی داشته، ممکنه با احتساب استهلاک زیست‌محیطی، رشد واقعی نزدیک به صفر یا حتی منفی بوده باشه. اما خبر خوب؟ ما هنوز دیر نکردیم! موقعیته که با اصلاح سیاست‌گذاری، سرمایه‌گذاری روی انرژی‌های پاک، بهینه‌سازی مصرف، و تحول دیجیتال، مسیر رشد رو از «مصرف منابع» به سمت «افزایش بهره‌وری» تغییر بدیم. اقتصاد ایران، اگرچه خسته و زخمیه، ولی هنوز زیرساخت‌های انسانی و جغرافیایی لازم برای یه تحول سبز رو داره. جمع‌بندی کنم؟ «شاخص NDP، فقط یه ابزار آماری نیست؛ یه آیینه‌ست. و آینه، دروغ نمی‌گه؛ حتی اگه تصویرش، باب دل نباشه.» اگر امروز، جسارت نگاه کردن توی این آینه رو داشته باشیم، شاید فردا، بتونیم تصویری بسازیم که بهش افتخار کنیم؛ نه فقط در گزارش‌های بین‌المللی، بلکه در وجدان تاریخی‌مون. برای سرمایه‌گذار حرفه‌ای، برای سیاست‌گذار آینده‌نگر، برای نسل دغدغه‌مند، NDP یه «هشدار» نیست؛ یه «فرصته» برای ترمیم، برای تعادل، برای توسعه‌ی اصیل. اگه تمایل دارید در ادامه، درباره اثرات مستقیم NDP بر سیاست‌گذاری اقتصادی، بورس، صنایع استخراجی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در انرژی‌های نو گفتگو کنیم، خوشحال می‌شم تو یه گپ تخصصی، مفصل‌تر در خدمتتون باشم.