تحلیل پاراگراف‌ درباره سهام شپدیس در تاریخ ۱۴۰۳/۱۱/۱۴

مسافت مهم است در بخشی از پادکست بالا (پادکست آقای طحانی و آقای نوربخش) در مورد از بین رفتن مزیت در برخی صنایع مثل فولاد صحبت شد که چون بعضا دستاویز مدیران دولتی برای متهم کردن صنایع بزرگ به خام فروشی یا رانت می‌شود تصمیم گرفتم مطلبی در مورد آن بنویسم. ایران مزیتی در تولید فولاد، اوره و متانول ندارد؟ ایران مزیتی ذاتی درصنایع انرژی‌بر با تکیه بر گاز طبیعی دارد. نکته در این است که متکی بر نفت هم نیست و تنها متکی بر گاز طبیعی است. گفته میشود که «شیطان در جزئیات است» و اینجا جزئیات در «مسافت» نهفته است. مسافت عنصر کلیدی در قیمت گاز طبیعی است. به همین دلیل است که قیمت گاز امروز در اروپا 55 سنت و در کانادا 5 سنت است. در نفت، گازوئیل و بنزین چنین اختلافی را نمی بینید چون مسافت متغیر کلیدی در نفت نیست. چرا مسافت مهم است؟ انتقال گاز یا از مسیر لوله انجام می‌شود یا ابتدا تبدیل به مایع شده ذخیره سازی و حمل می‌شود. هر دو مسیر هزینه‌های سرمایه‌گذاری و عملیاتی سنگین دارند. بنابراین اگر قرار باشد مقدار مشخصی از اوره، متانول و فولاد در جهان تولید شود و کشورها براساس مزیت رتبه بندی شوند، ایران یکی از چند کشور اول بود. یا فرض کنید از فردا تحریمی در کار نباشد و شرکت توتال در گاز سرمایه‌گذاری می کند، نقطه بی تفاوتی توتال در فروش به زاگرس و شپدیس یا ارسال به فرانسه چقدر شد؟ گاز صادراتی به عراق 25 سنت است! این هم یک نتیجه گیری گمراه کننده است. اولا در این نرخ هزینه‌های انتقال لحاظ نشده است و دوما اینکه عراق چقدر ظرفیت خرید گاز ایران با این قیمت را دارد. چند درصد از منابع قابل استخراج دومین دارنده منابع گاز جهان شمال می‌شود. مزیت ذاتی ممکن است به شکل زیر از بین برود؟ «نیازی به لوله نیست، گاز تبدیل به برق و سپس بیت کوین می‌شود» سرمایه گذاری برای تبدیل گاز به برق، هزینه سرمایه گذاری در ماینرها و تجهیزات جانبی، نوسانات قیمت، اندازه بازار و نا اطمینانی نسبت به افق سرمایه گذاری و .... عواملی هستند که باید در این نوع تحلیل‌ها دقیقتر بررسی شوند. بنابراین تفاوت جدی بین این وجود دارد که مزیت از بین رفته است یا مزیت موقتا مخدوش شده است. چند وقت قبل یک نقل قول جالبی از کسینجر شنیدم که گفته بود ایران یک متحد ذاتی برای آمریکا به شمار میرود. یعنی اگر موانعی که وجود دارد برطرف شود از دشمن به متحد تبدیل می‌شود. مزیت انرژی «ارزان‌تر از متوسط جهان» یک ویژگی ذاتی ناشی از موقعیت جغرافیایی است که به راحتی تغییر نمی‌کند. جمع بندی اینکه قیمت اقتصادی گاز در ایران اگر براساس عرضه و تقاضا تعیین شود، بواسطه مسافت کمتر بطور خودکار یک مزیت رقابتی نسبت به اغلب کشورهای دنیا ایجاد کرد. حالا اگر مکانیزم بازار لگد مال شده است، باید یقه لگدمال کننده را گرفت. بنظر می رسد قیمت‌گذاری‌های دستوری نادرست برای مسئولین و حتی سرمایه گذاران یک ذهنیت غلط را ایجاد کرده است. @rezayatee